Monumentalni grad tvrđava Palmanova se nalazi u regionu Friuli-Venecija Đulija u severoistočnoj Italiji oko 100 kilometara istočno od Venecije. Grad tvrđava je iznutra zaštićena masivnim zidovima u obliku zvezde, divnim primerom kasnorenesansne arhitekture koju je izgradila Mletačka Republika 1593. godine. Utvrđenje je uvršteno na Uneskovoj listi svetske baštine 2017. godine.
Jedinstvena stvar kada je u pitanju Palmanova da je grad i prostrana gradska pijaca izgrađeni u obliku devetokrake zvezde koju je dizajnirao Vincenzo Scamozzi. Između vrhova zvezde štrče bedemi da bi se mogli braniti napadača. Jarak je okruživao grad sa tri čuvane ulazne kapije. Izgradnja prvog kruga, ukupnog obima od 7 kilometara, trajala je 30 godina. Druga faza izgradnje odvijala se između 1658. i 1690. godine, a spoljna linija utvrđenja je završena između 1806. i 1813. godine pod napoleonovskom dominacijom. Konačnu tvrđavu čine: 9 ravelina , 9 bastiona , 9 luneta i 18 kavalira.
Pošto je Palmanova izgrađena tokom renesanse, njen dizajn se izuzetno dobro uklapao u utopijsku društvenu filozofiju filozofa Tomasa Mora. Utopijski koncept zahteva geometrijsku harmoniju u dizajnu javnih prostora, pod pretpostavkom da ako je životni prostor zaštićen od štete i nudi estetiku i udobnost, onda bi njegovi građani bili zdravi, uspešni i zadovoljni. Zamislite to kao renesansnu ideju Feng Shuija.
Svaki deo plana projektovanja imao je određenu namenu. Čak su i utvrđenja izgrađena sa utopijskim konceptom, a spoljni bedemi su izgledali jednostavno kao šuma dok se gradu približavalo, u suštini skrivajući ga od potencijalnih neprijatelja. Ovaj efekat je i danas evidentan i u oštroj suprotnosti sa većinom srednjovekovnih gradova uobičajenim u većini regiona Italije. Iako je Palmanova hvaljena kao jedan od najuspešnijih renesansnih gradova, tu se gotovo niko nije doselio. Venecija je bila prinuđena da pomiluje zločince, nudeći im besplatne građevinske parcele samo da bi pomogla u naseljenju grada. I danas, iako je Palmanova dobro uređen grad, za posetioce ima potpuno drugačiji osećaj od većine italijanskih gradova, koji su se postepeno razvijali, na način mešanja sa različitim stilovima zgrada, veličinama, bojama i teksturama. Ovaj grad definitivno izgleda kao da je projektovan i izgrađen skoro kao moderan razvoj. Sve zgrade su slične po stilu, slične visine i ulice su matematički precizno postavljene. Ipak, danas je Palmanova divno mesto za posetu, njen Piazza Centrale je savršeno mesto za festivale. Palmanovu posetite u julu i možete uživati u istorijskoj rekonstrukciji koja se održava na dan Spasitelja. Turisti mogu uživati u poseti tvrđavi sa vodičem i probati venecijansku kuhinju iz 15. veka.
Tekst. Karlo Astrahan
Foto: Palmanova travel